Hoe dit platform Europese bedrijven aan Palestijnse talenten helpt

Nu Hamas en Israël in een hevige oorlog zijn verwikkeld, is het leven van veel Palestijnen tot stilstand gekomen. Maar ook als er niet wordt gevochten is het voor Palestijnse jongeren moeilijk om aan een baan te komen.

Niet omdat ze onvoldoende opgeleid zijn, maar omdat bedrijven ze over het hoofd zien, zegt Christian Vezjak (37), medeoprichter en CEO van het Nederlands-Palestijnse Talent Acceleration Platform (TAP), dat deze talenten en bedrijven bij elkaar brengt.

De arbeidsmarkt in Palestina wordt beïnvloed door het decennialange Israëlisch-Palestijnse conflict dat zorgt voor een rem op de economie en werkgelegenheid. Daarnaast is de bevolkingsgroei in de Palestijnse gebieden groot, zo schetst onder meer een rapport van het NIDI (Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute).

Vezjak heeft TAP opgericht samen met zijn zakenpartner en CTO Jafar Shunnar (37), om de kloof tussen talent en ongelijke carriérekansen te overbruggen. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken verstrekte een lening aan het bedrijf waarna TAP onder meer in staat was nieuw kapitaal aan te trekken.

Investeerders staken zo'n 700.000 euro in het bedrijf en de Wereldbank 300.000 euro.

De twee oprichters kennen elkaar van hun MBA aan de prestigieuze INSEAD Business School. En beiden hebben een Palestijnse achtergrond. Zo heeft de in Bolivia geboren en getogen Vezjak een Palestijnse moeder. Shunnar is geboren in Nablus in de Westoever.

Focus op remote werken vanuit Palestina

Shunnar runt TAP ook vanuit Nablus, terwijl Vezjak vanuit Amsterdam opereert.

Ook de rest van het team werkt vanuit verschillende locaties. Het hoofd van de marketingafdeling zit in Utrecht en de verantwoordelijke voor product en het salesteam werken vanuit Berlijn. Het designerteam bestaat uit twee Poolse dames. De rest zit in Jordanië, Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Italië en Zuid-Afrika.

Het team werkt dus grotendeels op afstand en dat is ook waar TAP zich op focust. Het wil Europese bedrijven die naarstig op zoek zijn naar talent in een krappe arbeidsmarkt, koppelen aan de enorme vijver aan hoogopgeleide werklozen in onder meer Palestina – zonder dat talent hierheen te halen.

Aan Business Insider vertelt Christian Vezjak hoe TAP dat doet.

Wat heeft je doen besluiten een platform op te richten om talent in onder meer Palestina aan een baan te helpen?

"Mijn eigen ervaring. Met een vriend was ik een techstartup begonnen en we waren op zoek naar talent. Dat bleek extreem duur om aan te nemen. In de Facebook-groep van mijn MBA zocht ik hulp en Jafar uit Palestina reageerde. Hij zat al in de outsourcsing. Zo zijn we gaan samenwerken."

Heeft je achtergrond er ook iets mee te maken gehad? Jouw moeder is Palestijns.

"Nee, maar het was wel de kers op de taart, omdat ik nieuwsgierig was naar Palestina. Het was altijd de slechte kant van onze geschiedenis waar thuis niet veel over werd gepraat. Mijn moeder is in Chili geboren, maar haar ouders zijn gevlucht vanuit Bethlehem in Palestina."

(In verschillende oorlogen, waaronder de Eerste Wereldoorlog en de Arabisch-Israëlische oorlog in 1948 vluchtten veel Palestijnen naar Chili. Het wordt aangenomen dat zeker een half miljoen Chilenen een Palestijnse achtergrond hebben, waarmee het de grootste Palestijnse gemeenschap buiten de Arabische wereld is, red.)

Hoe groot is de beroepsbevolking in Palestina en hoe groot is de groep jonge mensen?

"Het is ongelooflijk. Jafar had ons uitgenodigd om naar Palestina te komen. Toen ik terugkwam dacht ik: hoe ga ik deze man helpen? Dat is TAP geworden, het bedrijf dat we samen hebben opgericht. Het grootste probleem is namelijk dat er zoveel talent is, maar dat bedrijven zich daar niet bewust van zijn."

"Elk jaar studeren 35.000 Palestijnen af. Zij stromen een arbeidsmarkt op waar een kwart van de beroepsbevolking werkloos is. In Jordanië studeren elk jaar 300.000 mensen af."

"Er wordt enorm veel talent geproduceerd, want in deze regio’s ligt de nadruk op goede scholing. Er wordt veel in geïnvesteerd. Naar schatting gaat 60 tot 70 procent van de jongeren naar een hogeschool."

Werkloosheid in Palestina

Het Palestijnse Bureau voor de Statistiek meldde in februari van dit jaar dat 24 procent van de Palestijnse beroepsbevolking werkloos is. Met grote verschillen per regio: een angstaanjagende 45 procent in de Gazastrook is werkloos, tegenover 13 procent in de Westoever.

Ook het verschil tussen mannen en vrouwen is groot. De werkloosheid onder de vrouwelijke beroepsbevolking in Palestina bedraagt 40 procent, tegenover 20 procent onder mannen.

Het grootste deel van de werklozen (25,6 procent) zijn jongeren tussen de 19 en 29 jaar met een bachelor of hoger diploma op zak. Zoom je in op regio’s, dan tref je 28,6 procent jonge, afgestudeerde werklozen in de Westoever en een schrikbarende 73,9 procent in de Gazastrook. (red.)

Bedrijven zijn naarstig op zoek naar talent in de huidige krappe arbeidsmarkt. Hoe kan het dat deze groep over het hoofd wordt gezien?

"Ik denk dat het deels met technologie te maken heeft die een lange tijd nodig heeft om ingebed te worden. Voor Covid was remote werken niet vanzelfsprekend, maar tijdens de pandemie moesten we wel vanuit huis werken. Met remote werken zijn bedrijven in staat om talent waar dan ook ter wereld aan te nemen, via platforms die tegenwoordig op 5 miljard dollar worden gewaardeerd."

"De infrastructuur om personeel op afstand aan te nemen begint te groeien. Dus bedrijven zoeken nu ook elders, maar tegelijk mist er een link om talent te helpen die bedrijven te bereiken. De beweging moet van beide kanten komen."

Wat zijn de grootste obstakels voor de groep uit het Midden-Oosten om een baan te vinden?

"Het grootste probleem is dat de groep gefragmenteerd is, verdeeld over verschillende regio’s, en niet wordt vertegenwoordigd. Daarom trainen we deze jongeren, zodat ze met de juiste vaardigheden bedrijven kunnen bereiken."

Maar bedrijven maken al veel langer gebruik van talent in andere landen, ook via outsourcing of het binnenhalen van expats. Waarom weten bedrijven bijvoorbeeld wel talent in India te vinden en niet in Palestina?

"India wordt niet over het hoofd gezien omdat het zo groot is. Dat geldt niet voor Palestina en Jordanië. Ook speelt hier weer mee dat de populatie gefragmenteerd is. In India wordt ook meer gebruikgemaakt van outsourcing, waarbij het vaak niet uitmaakt wie wordt ingehuurd. Wij spelen in op een veranderende wereld waarbij je direct kan communiceren met je werknemers, ook op afstand."

Werken als de stroom uitvalt

Jullie focus ligt op remote werken. Kun je me iets vertellen over de infrastructuur in Palestina en mogelijke verschillen tussen Gaza en de Westelijke Jordaanoever als er niet wordt gevochten?

"De infrastructuur in de Westelijke Jordaanoever is heel goed, hetzelfde als in Europa. We hebben hier nauwelijks problemen met de verbinding. Gaza is ingewikkelder, want hier komt het regelmatig voor dat er geen internet is door bijvoorbeeld stroomuitval. Maar mensen zijn creatief en weten hier vaak omheen te werken. Ze hebben bijvoorbeeld altijd opgeladen batterijen bij zich. Libanon, Jordanië, Gaza en de Westelijke Jordaanoever hebben allemaal hun eigen dynamiek, maar men weet die te overwinnen."

Wat zijn de eisen voor talenten om bij TAP aangesloten te zijn?

"We hebben een systeem gecreëerd om talent te identificeren. Met bijvoorbeeld instrumenten om te testen op daadkracht of cognitieve tests. Omdat het online is denken veel mensen dat je moet kunnen  programmeren, maar dat klopt niet. Je kan ook een marketeer of sales-persoon zijn. Als je remote werkt zijn alle vaardigheden nodig, van software tot marketing en accounting. Al die functies kunnen online worden uitgevoerd."

Hoe helpen jullie deze talenten?

"We werken samen met andere bedrijven, partners, die ons helpen talenten te trainen. We kiezen de beste trainers en maken een curriculum, zodat talenten klaargestoomd zijn voor de markt met een ultiem pakket aan vaardigheden."

"Er zijn specifieke trainingen op verschillende domeinen, bijvoorbeeld digital marketing of software. Daarnaast stellen we mentoren uit de sector aan. Bijvoorbeeld een professional van Google met wie wekelijkse meetings worden georganiseerd."

100 mensen een baan gevonden via TAP

Hoeveel mensen hebben nu een baan gevonden via TAP?

"We zitten bijna op honderd mensen die bij zo’n 40 tot 50 bedrijven zijn geplaatst, meestal in Europa. We zijn nu bijna een jaar operationeel, officieel sinds september 2022."

En wat verdienen talenten ongeveer?

"We geven geen advies over salarissen maar bedrijven vragen ons wel een bandbreedte te geven. Hun salaris zit ongeveer op 1.200 tot 1.800 euro bruto per maand."

"Vanwege het remote-element is iedereen blij. Werknemers verdienen via TAP gemiddeld 119 procent meer dan het salaris van een werkgever in eigen land. En ook voor bedrijven is het een goed tarief."

Het is natuurlijk goedkoper voor bedrijven om mensen in Palestina aan te nemen.

"We hebben zelf een onderzoek gedaan naar de Nederlandse banenmarkt en vacatures bekeken. Vergeleken met het gemiddelde Nederlandse salaris schatten we dat het bedrijven een derde tot de helft minder kost om iemand in Palestina aan te nemen."

"Maar daarnaast is dit ook echt een kans om het anders te doen, om bij te dragen en elders banen te creëren. Tegelijk beperk je de migratie, die hier in Nederland bijvoorbeeld zorgt voor druk op de woningmarkt."

'We versterken de positie van vrouwen'

"En weet je wat er gebeurt als je lokaal een baan creëert? Vrouwen rukken op. Als je werknemers naar Nederland haalt, komen vooral de mannen hierheen, blijkt uit onderzoek van het Ministerie van Financiën. Vrouwen zijn geneigd om te blijven voor bijvoorbeeld hun ouders. 51 procent van de mensen die via TAP een baan hebben gevonden is vrouw."

Traditionele opvattingen over de rolverdeling tussen mannen en vrouwen zouden vrouwen in Palestina parten spelen op de arbeidsmarkt aldaar, blijkt uit onderzoek van het NIDI uit 2017. Ze zouden worden gediscrimineerd en lastiggevallen.

Herkennen jullie dit beeld? En in hoeverre biedt remote werken voor een Europees bedrijf een oplossing?

"De opvattingen ten opzichte van vrouwen en arbeidsparticipatie zijn in de afgelopen tien jaar sterk veranderd in Palestina. Maar ook wij horen soms negatieve ervaringen die mensen in eerdere banen hebben gehad."

"Er zijn vrouwelijke TAP'ers die vertelden dat ze in bedrijven werkten waar op ze werd neergekeken en waar ze slecht werden behandeld. In veel bedrijven heerst een door mannen gedomineerde werkcultuur."

"Als je thuiswerkt voor bijvoorbeeld een Zwitsers bedrijf, dan word je blootgesteld aan de cultuur van dat bedrijf en niet langer aan de lokale werkcultuur. Hiermee word je positie als vrouw versterkt, intellectueel maar ook economisch vanwege het hogere inkomen."

"Het remote werken gaat heel goed en wordt niet tegengewerkt vanuit de familie of gemeenschap. En uiteraard hechten wij er ook veel waarde aan een 'safe space' te creëren, binnen onze programma's, in ons eigen team en binnen het ecosysteem van bedrijven die onze talenten uiteindelijk een baan aanbieden."

"In Palestina is vooral de beschikbaarheid van werk een probleem. Zowel mannen al vrouwen concurreren op banen van veelal lage kwaliteit. Het creëren van meer banen zal de arbeidsparticipatie van vrouwen positief beïnvloeden."  

Wat zijn de eisen voor bedrijven waar jullie mee werken?

"Ze moeten een zekere kwaliteit bieden, niet alleen op zoek zijn naar goedkope arbeid. De mensen die ze via ons aannemen moeten op dezelfde manier worden verwelkomd als werknemers van thuis. Ze moeten net zo geïnteresseerd zijn in het bieden van een goede omgeving en werkcultuur als in financieel voordeel."

'We zijn op winst gericht want we bewegen in een kapitalistische omgeving'

Jullie zijn geen liefdadigheidsinstelling maar een bedrijf gericht op winst. Wat is jullie verdienmodel?

"We zijn een op winst gericht bedrijf, simpel omdat we ons bewegen in een kapitalistische omgeving. Oplossingen voor de enorme werkloosheid komen deels niet van de grond omdat NGO's geen business-expertise hebben. Jafar en ik hebben beiden een MBA van INSEAD."

"We rekenen bedrijven 3.000 euro per geplaatst persoon, na een proeftijd van drie maanden waarin ze kunnen beoordelen of het talent bij hen past. Studenten rekenen we 18 maanden lang 17 procent van hun salaris."

Begin oktober brak de oorlog tussen Hamas en Israël uit. Kun je iets vertellen over de huidige situatie van mensen met wie jullie werken in Palestina?

"We doen wat we kunnen om ze te helpen, maar onze mogelijkheden zijn extreem beperkt. Een ding wat je kan doen is zorgen dat mensen bereikbaar blijven, door bijvoorbeeld een e-sim te betalen. Zo kunnen ze hopelijk toch van zich laten horen: ‘Ik ben oké, ik leef’."

"We monitoren zo’n 50 studenten door contact te zoeken via berichten. Maar we vragen ook vrienden van vrienden of ze oké zijn. 30 procent heeft zijn huis verloren en sommigen gaan door veel ergere pijn dan dat."

99 procent van de mensen met wie je werkt in Palestina wil daar blijven. Hoor je nu ook andere geluiden vanwege de oorlog?

"Mensen vluchten, naar bijvoorbeeld de Filipijnen of Duitsland, maar dat is omdat ze geen keuze hebben. Onder normale omstandigheden willen mensen nog steeds niet weg."

"Ik wil wel benadrukken dat wij niet alleen Palestina helpen. Het is ook andersom. Door deze talenten bij bedrijven te introduceren bieden we ondernemingen veel waarde. Het is tweerichtingsverkeer. Bedrijven kampen al tijden met personeelstekorten, maar tegelijk maken hoge huren en hoge kosten voor levensonderhoud het ingewikkeld om talent hierheen te halen."

"Mensen zijn elkaars concurrent, waarbij expats in Nederland meer te besteden hebben door de 30-procentregeling (Bedrijven mogen 30 procent van het loon belastingvrij uitbetalen aan kennismigranten, als de kosten voor levensonderhoud in Nederland hoger zijn dan in het land van herkomst, red.). Dit kun je veranderen door remote te laten werken vanuit eigen land."

Lees ook: Werken op afstand is nog lang niet op zijn retour: ‘Ik wil dat mensen overal ter wereld toegang krijgen tot goede banen’